polder het koegras en julianadorp

In 1610 werd de "Oldenbarneveldsdijk" aangelegd,nu genoemd
de Zanddijk, die een beveiliging tegen de Noordzee moest vormen.
De "eilanden" Callantsoog en Huisduinen werden daardoor voor
verkeer met elkaar verbonden. Een gevolg van het aanleggen van
die dijk was het vormen van een meer rustige aanslibbing van
kweldergronden. Het toen nog genoemde "Veld Koegras" werd
door deze dijk ten westen afgeschermd van de Noordzee.
De opdracht, in 1816, van koning Willem 1 tot het graven van het
"Noord Hollandsch Kanaal" was de definitieve aanzet tot de vorming
van de polder "Het Koegras". Het "Noord-Hollands Kanaal" was nodig
om het scheepvaartverkeer vanaf de Noordzee richting Amsterdam
een kortere en veiliger vaarroute te geven. De zeeschepen moesten v��r
1825 via de Zuyderzee naar Amsterdam. Langs de vaarroute in de
Zuyderzee lagen zandbanken waarop menig zeeschip vastliep.
Voor het graven van het "Noord Hollandsch Kanaal moest een dijk
worden aangelegd die het zeewater van de Waddenzee en de
Zuiderzee moest afdammen. Met het aanleggen van de dijk in 1817
is gelijktijdig het "Noord-Hollandsch Kanaal" gegraven en van de
bagger die vrij kwam werd een weg aangelegd langs het kanaal, nu de N9.
De dijk, de "Koegras Zeedijk", ligt vanaf het Nieuwe Diep tot de Zijpe
ten oosten van het "Noord Hollands Kanaal"
Het Noord-Hollandskanaal is momenteel minder belangrijk voor de
scheepvaart maar wel zeer belangrijk voor de aanvoer van water voor de
beregening van de bloembollen en voor de afvoer van overtollig water.
De drooggelegde polder "Het Koegras" bestond vooral uit stuifduinen
met laagten waar plantengroei tot ontwikkeling kwam. Dichter-
hoogleraar Nicolaas Beets noemde in zijn boek "Teun de Jager"
de polder "Woestijn van het Koegras " De grond van een groot deel
van de nieuwe polder was erg arm en het landschap was te vergelijken
met een groot zanderig strand. De pachters van de polder, in het
bijzonder de boeren hadden al langer de plicht om helmgras
te planten op de aangroeiende stuifduinen. Het houden van veel
schapen en een gering aantal koeien was de enige aktiviteit in de
nog niet drooggelegde polder Koegras, dat toen nog genoemd
werd "Het Buitenveld van Koegras" of "De vijf Hoeven ". De laatste
omdat er toen nog sprake was van vijf boerderijen in dat gebied.
De vijf waren Vrede en Vrijheid, De Kleine Keeten, De Schooten,
De Garst, en Het Torp.
Door gebruik te maken van kunstmest en aanvoeren van vruchtbare
aarde heeft men de gronden van Het Koegras vruchtbaar kunnen
maken en kwam de veehouderij tot ontwikkeling. Midden
1800 was er sprake ook van verbouw van graangewassen ; haver, garst en kanariezaad.

Mr.Pieter Loopuyt kocht in 1849 de polder "Het Koegras"
De polder "Het Koegras" werd door domeinen te koop aangeboden.
Het betrof het deel van de polder Koegras dat in het bezit was van
domeinen. Op 7 november 1849 gekocht door Jhr. Mr. van Foreest,
lid van de Stedelijke Raad en advocaat te Alkmaar. Hij kocht de
Koegraspolder voor zijn Schoonvader Mr.Pieter Loopuyt, koopman
te Schiedam, voor een bedrag van fl.689.951 gulden. Mr. Pieter Loopuyt
(1791-1872) was lid en wethouder van de gemeenteraad in Schiedam
en later lid van de 1e kamer der Staten-Generaal. Hij was stichter van
een bekende bankiersfirma , P.Loopuyt& Co. Hij was getrouwd met
Cornelia Mathilda van der Palm.
In de polder bevonden zich toen een 25-tal (stolp)boerderijen met een
aantal arbeiderswoningen. Wegen waren nog niet aangelegd en de
waterbeheersing middels sloten en vaarten moest nog worden geregeld.
Toen mr. P Loopuyt overleed en de boedel moest worden geschat
voor de erven werd het Koegras getaxeerd op 2 miljoen gulden.

Julianadorp het centrum van Koegras
Het eerste begin van het ontstaan van Julianadorp is de lagere school
geweest. De school, bestaande uit een houten direktiekeet met ��n lokaal
bedoeld voor de kinderen in Koegras en Callantsoog, werd geopend in 1836.
De School, de 1e Gemeenteschool werd in 1871, mede door een bijdrage
van Pieter Loopuyt een bedrag van 1000 gulden, vervangen door een
robuust stenen gebouw.
Dichtbij de school werd in 1907 een buurtschap gerealiseerd waar
ambachtslieden en neringdoenden zich vestigden. Het buurtschap
werd een echt dorp toen daar in 1909 een kerk (de huidige ontmoetingskerk)
werd gebouwd. Het prille dorp werd eerst het Loopuytdorp genoemd,
echter binnen de familie Loopuyt werd bezwaar gemaakt tegen deze
naamgeving.
De kleinzoon van de eerste eigenaar, ook met de naam Pieter Loopuyt,
verzocht in het jaar 1909, na aanleiding van de geboorte van prinses
Juliana in datzelfde jaar, aan het koninklijkhuis het nieuwe dorp in de
kop van Noordholland Julianadorp te mogen noemen. Dit verzoek werd door konnigin Wilhelmina binnen veertien dagen ingewilligd. De stichtingsdatum, tevens de dag van de naamgeving van Julianadorp, werd vastgesteld op 8 oktober 1909.

Het Koegras nu
Mede door verdergaande ontwikkelingen werden de veeteelt-bedrijven te
klein en de vraag naar gronden voor de bloembollenteelt in Koegras nam toe.
De bloembollenkwekers vanuit de randstad "de zuid " die zich in de
Noordkop in de de Anna Paulowna-polder hadden gevestigd kochten ook
grasland op in Koegras en lieten dit geschikt maken voor bloembollenteelt. Dit gebeurde al in de 1927/28. De bloembollenteelt is nu de grootste
agrarische bedrijfstak in Koegras. Ook de kustrecreatie heeft zich in
Koegras de laatste vijfentwintig jaar flink ontwikkeld. "s Zomers verblijven
er tienduizend toeristen om van het Noordzeestrand te genieten.
.

Bankier, 1e kamerlid Pieter Loopuyt
(1791-1872) meer info...

Pieter Loopuyt dat is een naam die twee keer voorkomt in de geschiedenis van de ontwikkeling van
de polder Het Koegras en de stichting van het dorp Julianadorp. Het is soms oppassen met het
aanhalenvan deze naam. Voor de duidelijkheid, de Pieter Loopuyt die de polder Het Koegras kocht
in 1849 was de grootvader van de Pieter Loopuyt die de aanzet gaf tot de stichting Julianadorp.
De stichter van Julianadorp heeft, in verband met het 100-jarig bestaan van Julianadorp in 2009,
momenteel onze bijzondere belangstelling. Wie was deze man ?
Het was zeer moeilijk om veel informatie over Pieter Loopuyt jr. te verkrijgen.
Middels een aantal uittreksels uit de stamboom van familie Loopuyt komen we van
Pieter Loopuyt sr. uit bij de kleinzoon Pieter Loopuyt de stichter van Julianadorp.

Pieter Loopuyt sr. leefde van 3 juli 1791 tot 5 juni 1872, hij was bankier, stichter van de
firma P.Loopuyt , lid van de Eerste Kamer, wethouder van Schiedam en bij ons bekend
als eerste particulier eigenaar van de polder Het Koegras die hij kocht in 1849.
Deze Pieter Loopuyt sr. kreeg 11 kinderen, acht meisjes en drie jongens. Hij was bij zijn
leven de enige eigenaar van de polder Het Koegras. Na zijn overlijden in 1872 werd de polder
verdeeld over acht rechthebbende erfgenamen.
Vanwege de verdeling van het bezit van Het Koegras over meerdere eigenaren werd besloten
te komen tot een andere opzet van het beheer van de polder Het Koegras, dat uitmondde in
de oprichting van het waterschap Koegras, hetgeen plaatsvond in 1874.

Jan Loopuyt, die leefde van 1822 tot 1894, was de oudste zoon van Pieter Loopuyt sr.
Hij was industri�el en wethouder in Schiedam en Dijkgraaf van waterschap Het Koegras
van 1874 tot 1894 . Hij kreeg zeven kinderen, drie jongens en vier meisjes.

De oudste zoon van hiervoor genoemde Jan Loopuyt was Pieter Loopuyt jr.,
geboren op 8 februari 1859 in Schiedam. Hij was lid van de gemeenteraad
van Schiedam en lid van de Provinciale Staten van Zuid-Holland.
Deze Pieter Loopuyt jr. werd na de dood an zijn vader Jan Loopuyt in 1894 bestuurslid
en van 1904 tot 1921 Dijkgraaf van waterschap Het Koegras.
De polder Het Koegras was, rond 1900, al niet meer in zijn geheel in het bezit van de
familie Loopuyt. Pieter Loopuyt jr. kocht in 1907 , in naam van de door hem in het leven
geroepen "Maatschap tot bevordering van de bewoonbaarheid van de polder Het Koegras ",
een areaal grond ten oosten van de in 1871 gebouwde eerste Gemeenteschool aan de Langevliet
(voorheen Erica School). Er werden rondom een groenveld, nu het Loopuytpark genoemd,
22 bouwkavels aangeboden. Eerst het werd het buurtschap "Loopuytdorp" genoemd.
De naamgeving stuitte binnen de familie Loopuyt op bezwaar waardoor later in 1909
op initiatief van Pieter Loopuyt jr., met instemming van Koningin Wilhelmina,
in het geboortejaar van prinses Juliana,de naam Julianadorp kreeg.
De offici�le stichtingsdatum van Julianadorp werd vastgesteld op 8 oktober 1909.

Pieter Loopuyt jr. laat zich nog steeds herinneren middels het door hem geschonken
glas-in-lood raam, dat is aangebracht in de Ontmoetingskerk, die in 1909 aan het Loopuytpark
werd gebouwd. Deze Pieter Loopuyt was getrouwd met Anna Emilie Claus uit Roermond.
Het echtpaar bleef kinderloos. Dit laatste is mogelijk ook de reden dat moeilijk informatie
over deze Pieter Loopuyt kan worden verkregen. Het is wel bekend, dat hij in 1921
zijn functie als Dijkgraaf van waterschap Het Koegras heeft neergelegd, in 1924 is hij oveleden.
Gezien zijn bemoeienis van 1894 tot 1921 zou er toch meer over hem bekend moeten zijn.

Mocht u als lezer van dit stuk aanvullende informatie kunnen verstrekken,
dan houden wij ons van harte aanbevolen. U kunt met ons in contact komen
via e-mail adres: parelvandekop@debvj.nl

Koegras en Wieringen

een kaartje van Het Koegras en Wieringen in de 1600 eeuw
van Jacob van Deventer uit het boek 'Rondom het Oude Veer van J.T.Bremer

Zandhaven aan het Noord Hollandskanaal

Bij het aanvoeren van zand voor het omzetten van
grasland naar bloembollenland kan van zandschepen
bijna overal langs het Noord-Hollandskanaal de lading
worden gelost. Het kanaal zou in de nabije toekomst
een hernieuwde,belangrijke rol kunnen spelen bij
het vrachtvervoer over water.
.
Provincie- breed wordt gesproken over intensiever
(her)gebruik van bestaande waterwegen in onze
provincie. Zeker nu de binnenvaart zich beter heeft
georganiseerd en zelf de vervoersstroom over water
beter en effici�nter beheersbaar maakt.
Door het dichtslibben van meerdere wegen kan
vrachtvervoer over water een goed alternatief zijn.
E�n van de waterverkeers-slagaders in de Noordkop
is het in opdracht van koning Willem 1 gegraven
Noord-Hollands kanaal .Om het vrachtverkeer langs
deze waterweg te stimuleren is het idee opgevat
om bij de Kooy op het grondgebied van gemeente
Anna Paulowna een nieuwe haven te realiseren.
Het bestuur van gemeente Den Helder joeg in eerste
instantie bestuurlijk Anna Paulowna in de gordijnen
door haar arrogante houding. Zonder overleg met het
bestuur van onze buurgemeente werden de idee�n over
een nieuwe haven provinciaal gelanceerd. Inmiddels is
die storm wat geluwd en is gemeente Anna Paulowna
ook bereid de idee�n positief te benaderen.

Zand benodigd voor bloembollengrond
wordt ter hoogtevan Julianadorp
langs het Noordhollandskanaal gelost

Koeien en het oprukkende bloembollenland

Het aantal koeien in Koegras
vermindert sterk. In de nabijheid
van de hier in de zonliggende
herkauwers aan de Langevliet
doemt alras het bloembollenland
op. Op de achtergrond de grote
moderne bedrijven van
bloembollentelers.

Zomerdrukte op het pontje "Westeinde"

Het pontje "Westeinde"over het Noordhollands
kanaal is de kortste verbinding tussen Julianadorp
(Koegras) en Anna Paulowna.
Het gehele jaar door zijn het vooral agrariers
met hun landbouwwerktuigen en trekkers die
gebruik maken van dit pontje.In de zomer zijn
er ook veel vakantiegangers in de Noordkop,
die de weg kunnen vinden naar het pontje.
Zij maken er dan ook gretig gebruik van
bij hun fiets- en/of autotochtjes.

pontje Westeinde anno 2000

Het pontje kun je bereiken via de parallelweg
langs de rijksweg N9 Den Helder/Alkmaar die
de verbinding vormt tussen afslag Schoolweg
en afslag Callantsogervaart (Julianadorp Zuid).
Via een tunneltje onder de rijksweg N9 kun je
zo het pontje oprijden.... als het is gearriveerd.

via het tunneltje onder de N9 naar het pontje

Vroeger waren er meer veerpontjes in de
Koegraspolder over het Noordhollands kanaal.
Bij de Kooipunt was tot 1926 een pontje voor
alle verkeer en bij de Blauwe Keet
(afslag Schoolweg) in de periode 1940- 1955
een pontje voor voetgangers en fietsers.
Hiernaast een foto van het inmiddels door
een brug vervangen pontje bij de Kooipunt
.
info en foto :
"Julianadorp het hart van het Koegras"

pontje bij Kooipunt periode 1908-1926

De NS-railtunnel Koegras

Enige jaren geleden is de rijksweg N9 uitgebreid
met een railtunnel.De benaming" NS-railtunnel
Koegras" lag daarbij zeer voor de hand, omdat,
zoals dat vroeger werd beschreven; den Staats-
spoorweg van Den Helder naar Alkmaar ter plaatse
wordt doorkruist door den polder ''Het Koegras".
Dit traject, een gedeelte van de railverbinding Alkmaar
- Den Helder, werd omstreeks 1860-1870 aangelegd
in opdracht van;
De Hollandsche IJzeren
Spoorwegmaatschappij.

De Koegras-treintunnerl

Winterzon boven Koegras

opkomende winterzon d.d. 22 december 2000