Jonkheren Cornelis en Dirk van Foreest
en de polder
Het Koegras 1849 - 1921
Jonkheer Meester Cornelis van Foreest
Op 22 mei 1875 overleed jonkheer Cornelis Van Foreest (1817-1875), de grondlegger van de huidige inrichting van de polder Het Koegras. Hij maakte deel uit van de regentenfamilie Van Foreest die van 1750 tot 1920 veel bestuurlijke invloed had in de gewesten Noord Holland en West Friesland met de belangrijkste steden Hoorn en Alkmaar.

De familie Van Foreest woonde op het landgoed Nijenburg in Heiloo, dat zij via vererving had verkregen, van de aan de Van Foreest verwante familie Van Egmond van de Nijenburg, met de opdracht dat het landgoed voor altijd in bezit moest blijven van de familie Van Foreest.
Cornelis van Foreest was de oudste zoon van Dirk van Foreest( 1792-1833) die getrouwd was met Jacoba Elisabeth van der Palm. Toen zijn vader stierf in 1833 werd hem, op 16 jarige leeftijd, de taak opgedragen het familiebezit van Van Foreest te beheren. Hij werd bijgestaan door zijn achterneef Gerrit van Leeuwen, raadslid van Alkmaar en officier van justitie. Jhr.Cornelis Van Foreest had zelf al eerder aangegeven dat hij wilde toetreden tot de krijgsmacht, de marine, maar door de hem opgedragen verplichting het werk van zijn overleden vader over te nemen, moest hij daarvan afzien. Dat hij er niet naar uitzag om de verplichtingen van zijn vader over te nemen bleek uit zijn geringe haast om zijn rechtenstudie af te ronden. Hij studeerde in Leiden en was zeer verknocht aan het vrije studentenleven. Zijn moeder heeft hem meermalen moeten aansporen zijn studie af te ronden en nuttig bestaan op te bouwen in Alkmaar. Daar ontmoette hij ook zijn vriend, de later bekende theoloog/schrijver Nicolaas Beets.
Jhr.Mr.Cornelis van Foreest 1817-1875
Johanna Elisabeth Loopuyt 1816-1877
Door het overlijden van vader Dirk raakte de jonge Cornelis, mede veroorzaakt door verdeling van de erfenis over acht kinderen, in zorgelijke financiële omstandigheden. Dat veranderde toen hij op 28 november 1839 in Schiedam trouwde met zijn nicht Johanna Elisabeth Loopuyt. Zij was een dochter van Mr. Pieter Loopuyt en Cornelia Mathilde van der Palm. Haar vader was een zeer gefortuneerde bankier, jeneverstoker en lid van de Eerste Kamer. Cornelis kocht met behulp van zijn schoonvader en een oom de erfdelen van zijn minderjarige broers en zusters over, waardoor hij landgoed Nijenburg kon behouden.

Kaartje polder Het Koegras
Jhr.Mr.Cornelis van Foreest en de polder Het Koegras
In 1849 besloot het Rijk de “domeingoederen” de polder Het Koegras, gelegen tussen Callantsoog en Den Helder, drooggelegd in 1817 tijdens de aanleg van het Noord-Hollandskanaal, te gelde te maken. Bij de veiling van de polder in Alkmaar vertegenwoordigde Jhr.Mr.Cornelis Van Foreest de belangen van zijn schoonvader
Mr.Pieter Loopuyt, die de polder in dat jaar op 22 oktober verwierf voor een bedrag van 689.951 gulden. Jhr.Mr.Cornelis Van Foreest kreeg het beheer over de polder. Hij werd daarbij gesteund door J.Swerver, opzichter van Rijkswaterstaat te Alkmaar.
De ontwikkeling van de polder Het Koegras werd voortvarend aangepakt en na drie jaar was al veel werk verzet. Het bestaande aantal boerderijen van 25 was uitgebreid met 19 nieuwe boerderijen. De hoofdvaarten Callantsogervaart, de Middenvliet, de Schoolvaart, de Middenvaart en de Doggersvaart, gezamenlijk bijna 19 kilometer lang, werden gegraven.Twee stenen schutsluizen als verbinding met het Noord-Hollandskanaal werden aangepast en acht bruggen, waaronder een loopbrug naar de school werden aangebracht. Langs de vaarten werden wegen aangelegd en voor de waterbeheersing werden onder de hoofdwegen diverse duikers van zes meter lang gelegd. Ook werden de nodige dammen, scheringen, hekken en grond en greppelwerk gerealiseerd.
In 1860 was de bebouwing nog uitgebreid met tien kapitale boerenwoningen.
   
De polder Koegras kreeg meerdere eigenaren en een andere bestuursvorm
Op 5 juni 1872 overleed Mr. Pieter Loopuyt de eigenaar van Koegras, de schoonvader van Cornelis van Foreest. Zijn nalatenschap, waaronder de gronden en opstallen van de polder Het Koegras werd toen verdeeld over de erfgenamen, de acht nog in leven zijnde kinderen van Pieter Loopuyt. De totale waarde van de polder Het Koegras met opstallen werd toen getaxeerd op iets meer dan twee miljoen gulden.
Door de verdeling van het bezit van Pieter Loopuyt, tot dan de enige eigenaar van gronden en opstallen van de polder Het Koegras, moest worden gezocht naar een andere bestuursvorm van de polder. Op initiatief van Cornelis van Foreest werd een jaar later, op 4 juli 1873, bij besluit van de Staten Noord-Holland een Bijzonder reglement van Bestuur voor de Polder Koegras vastgesteld. Het nieuwe bestuur bestond uit drie personen; Jhr. Mr. Dirk Van Foreest, één van zijn jongere broers van Cornelis, werd voorzitter met als leden Jhr. Mr. Cornelis Van Foreest en de heer Jan Loopuyt, zoon van de overleden Pieter Loopuyt. Het bestuur kende nog geen college van Ingelanden. Marinus Johannes Thiele werd aangesteld als secretaris-penningmeester.
Jhr.Mr.Dirk van Foreest was als zodanig de eerste Dijkgraaf van de polder Het Koegras.
Dit bestuur kreeg vrijheid van handelen van de erfgenamen van Pieter Loopuyt, de nieuwe eigenaren van de polder Het Koegras.

Van 1850 tot 1880 kende de landbouw een gouden tijd en de opbrengst van de pacht verviervoudigde in die tijd van 21.000 naar 87.800 gulden.
De boerenbedrijven waren voornamelijk gemengde bedrijven met veeteelt en akkerbouw, de verbouw van aardappels en granen. Aansluitend brak de crisis uit in de landbouw en daalde ook de waarde van de landerijen met opstallen van de polder Het Koegras. Met de komst van de bloembollentelers van 1920 tot 1930 werd het weer beter, maar ook dat kende een crisistijd tussen 1930 en 1940. Dure bloembollengrond werd weer omgezet naar grasland. Pas na de Tweede Wereldoorlog, rond 1948, veranderde dat met opnieuw de komst van bloembollentelers uit “de Zuid”, de omgeving van Haarlem en IJmuiden. Na het jaar 2000 is de veeteelt nagenoeg geheel uit de polder Koegras verdwenen en worden de akkers voornamelijk gebruikt voor bloembollenteelt met wisselbouw van granen, bieten en groente.

Jhr.Mr.Cornelis Van Foreest werd in 1850 lid van de Tweede Kamer, hij was zeer conservatief en verdedigde het standpunt dat de bestuurlijke leiding in handen moest zijn van aristocraten. Hij was kamerlid tot zijn plotselinge dood in 1875. Hij stierf aan een acute blindedarmontsteking in Den Haag. De opengevallen plaats in het bestuur van de polder Het Koegras werd toen ingenomen door Johannes Henricus Loopuyt te Oosterbeek.

Jhr. Pieter van Foreest
De verplichtingen van Jhr.Mr.Cornelis van Foreest jegens het beheer van familiebezittingen werden overgenomen door zijn oudste zoon Jhr.Pieter Van Foreest, die zich had gevestigd in Wieringerwaard als herenboer. Hij was ook enige tijd burgemeester-secretaris van Wieringerwaard. Jhr.Pieter van Foreest moest tegen zijn zin verhuizen naar Alkmaar naar het landgoed Nijenburg. Volgens één van zijn dochters, hij kreeg negen kinderen, was hij niet zo zakelijk ingesteld en toen hij overleed in 1922 was veel landbezit van de familie van Foreest, waaronder bezittingen in de polder Koegras, verkocht en was de bestuurlijke invloed van de regentenfamilie Van Foreest ook afgelopen. Waarbij wel dient vermeld, dat de bestuurlijke structuur van polders waarover de Van Foreesten het beheer hadden was veranderd in de huidig bekende waterschappen met een bestuur bestaande uit landeigenaren met
een gekozen dijkgraaf.
Het boscomplex van landgoed Nijenburg werd tussen 1924 en 1928 verkocht aan de Vereniging tot behoud van Natuurmonumenten. Het buitenhuis Nijenburg in Heiloo was na de dood van Pieter Van Foeest in 1921 nog tot 1960 eigendom van de erven van de familie Van Foreest, maar is toen vanwege te hoog oplopende kosten voor onderhoud van het monumentale buiten verkocht aan de Vereniging tot behoud van Natuurmonumenten. De huidige eigenaar is de Vereniging Hendrick de Keyser.
Herinnering aan Jhr. Mr Cornelis van Foreest in Julianadorp
In 1931 werd de naam van de polderweg vanaf de Langevliet naar de kust in Julianadorp, de Duinweg, veranderd in Van Foreestweg. De naamgeving van de Van Foreestweg in Julianadorp is ter herinnering aan Jhr. Mr. Cornelis Van Foreest
(1817-1875).
Van Foreestweg in Julianadorp
besluit Gemeente in 1931

De Van Foreestweg 2013
Jonkheer Meester Dirk van Foreest (1829-1921)
.
Jhr.Mr. Dirk van Foreest 1829-1921- tekening 1854
Jhr.Mr.Meester Dirk van Foreest, een jongere broer van Cornelis Van Foreest, was kantonrechter in Schagen. Hij werd na het overlijden van Pieter Loopuyt(1872) en de verdeling van Koegras over de erfgenamen, aangesteld als voorzitter van het nieuwe bestuur van de polder Het Koegras. Hij is voorzitter gebleven tot 1905 waarna hij werd opgevolgd door Pieter Loopuyt jr, de zoon van Jan Loopuyt en kleinzoon van Mr.Pieter Loopuyt de eerste particuliere eigenaar van de polder Koegras. Dirk van Foreest als voorzitter van het bestuur van Koegras kreeg in 1887 een geschil met de spoorwegen HIJSM die een lijn door Koegras had gelegd. Er werd een proces gevoerd vanwege het beheer van een spoorwegovergang in de Middenvlietweg. De spoorwegen gelastte omliggende boeren deze te beveiligen bij gebruik van de overweg van de spoorlijn af te sluiten, maar zij weigerden daarvoor de verantwoording te nemen en voor de kosten op te draaien.
Uiteindelijk liep het uit op een voorstel van de spoorwegen in 1893 dat zij tegen de kostprijs van 75 gulden per jaar, te betalen door het bestuur van Koegras, de beveiliging van de spoorweg overgang in beheer zou nemen. Jhr.Mr.Dirk van Foreest heeft later in 1908 deze verplichting uit eigen middelen afgekocht voor 2.142,86 gulden. Pieter Loopuyt jr. sprak namens de bewoners van Koegras zijn waardering uit voor dit vorstelijk gebaar.
In 1906 werd Dirk Van Foreest ook mede-vennoot van de “Maatschap ten doel hebbende het verkoopen van bouwgrond in de polder Koegras” met als direkteur Pieter Loopuyt jr. De stichting van die Maatschap was ook de aanloop tot het ontstaan van een dorp in het centrum van de polder Koegras, eerst genoemd Loopuytdorp en op 9 oktober 1909, met instemming van Koningin Wilhelmina, de naam Julianadorp kreeg.
Jhr.Dirk van Foreest was getrouwd met Anna Gerarda Francina van Leeuwen
hij overleed op 31 maart 1921 in Alkmaar.
In 1912 werd op initiatief van Pieter Loopuyt jr. en opzichter Mann het Dirk Van Foreest-Fonds gesticht. Het fonds was bedoeld ter ondersteuning van weduwen en wezen, armlastigen, zieken, bejaarden en andere hulpbehoeven-
den in Koegras. Het beheer van het fonds is door dhr. A.A.P.Loopuyt in 2017 overgedragen een commissie
in Julianadorp.

Jhr. Mr. Dirk van Foreest en beschrijving van polder Koegras 1849-1902
Onder verantwoording van Jhr. Mr. Dirk Van Foreest is een belangrijk stuk geschiedenis van de polder Het Koegras vastgelegd in de brochure met de titel
“Koegras Archief 1849–1902“ Het archief geeft een uitgebreide beschrijving weer van een stuk geschiedenis en opsomming van werkzaamheden van het bestuur van de polder Het Koegras in de periode van 1849-1902.
Bij veel beschrijving over de polder Het Koegras die nu in omloop zijn is vaak geciteerd uit die brochure.
.
klik hier voor de complete brochure Koegras-Archief 1849-1902
Een beknopte persoonsbeschrijving van
Jhr.Mr.Cornelis van Foreest (1817-1875)
Jhr.Mr. C. van ForeestConservatief, grootgrondbezitter die tijdens zijn veeljarig lidmaatschap van de Kamers elk liberaal voorstel bestreed. Ging na de ontbinding van 1853 vanwege de Aprilbeweging over van de Eerste naar de Tweede Kamer.
Als voorstander van het particularisme was hij tegen het afschaffen van accijnzen op het malen van graan en het slachten van vee.
Geharnast ridder volgens wie de volkeren er waren om te worden geregeerd door de aristocratie. Vermogend en invloedrijk in West-Friesland. conservatief (protestants), regeringsgezind ten tijde van Willem II.
In de periode 1848-1875: buitengewoon lid Eerste of Tweede Kamer
Loopbaan
Landeigenaar te Heiloo
Advocaat te 's-Gravenhage, vanaf april 1838
Lid stedelijke raad van Alkmaar, van 4 oktober 1843 tot mei 1851
Schoolopziener, derde schooldistrict van Noord-Holland,
van 1 december 1846 tot 1 januari 1858
Buitengewoon lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 18 september 1848 tot 8 oktober 1848 (voor Noord-Holland)
Lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 8 oktober 1850 tot 20 april 1853 (voor Noord-Holland)
Lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 16 juni 1853 tot 1 oktober 1875 (voor het kiesdistrict Alkmaar)
Nevenfuncties
Regent Provenhuis "Paling en Van Foreest" te Alkmaar, vanaf 1833 (opvolger vader)
Penningmeester Zijpe- en Hazepolder, van 1833 tot 1860 (opvolger van vader)
Administrateur vicariegoederen van de St. Cornelius te Haarlem, van 1839 tot 1847
Rechter-plaatsvervanger Arrondissementsrechtbank te Alkmaar, van 1 juni 1847 tot november 1853
Heemraad Anna Paulownapolder, van 1850 tot 1854
Hoofdingeland Anna Paulownapolder, van 1854 tot 1856
Voorzitter Hollandsche Maatschappij van Landbouw, van 1861 tot 1865
Regent Asyl Steenbeek te Hemmen
Dijkgraaf waterschap "De Hondsbossche en Duinen tot Petten", van 1871 tot 1875
Bijzondere verdienste.
Bij de totale reconstructie van de Hondsbossche Zeewering aan het eind van de 19e eeuw speelde Cornelis van Foreest een beslissende rol. In 1870 kwam hij met een zelf ontwikkeld plan voor de versterking van de bestaande Pettense zanddijk met een zware buitenglooiing van basaltzuilen tot 4.5 meter boven het vloedpeil. Het lukte hem om significante subsidies voor het project bij het Rijk en de provincie los te krijgen, en zo wist hij zijn vooruitstrevende, doch kostbare plan te realiseren. De nieuwe Hondsbossche Zeewering bleek een succes. De zeewering doorstond de stormvloeden van 1916 en de 1953 die elders zo veel leed veroorzaakten
Ridderorde
Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw, 1868
Bezit van heerlijkheden
heer van Schoorl, Groet, Kamp en De Nijenburg
Gezin:
Getrouwd met: Johanna Elisabeth Loopuyt 1816-1877
3 kinderen:
Jkvr. Jacoba Elisabeth 1842-1909
Jkvr.Cornelia Mathilde van Foreest 1850-1931
Jhr. Pieter Van Foreest 1845-1922
Geraadpleegde bronnen:
- Adel in Holland 2002 nr. 3 art. Van stadsregenten tot Landjonkers
..de Jonkheren Van Foreest 1750-1920 auteur Maarten Prins
- Koegrasarchief 1849-1902 van Jhr.MR. Dirk Van Foreest
- Het Koegras door mr.J.belonje
- Jhr.Mr. Pieter Van Foreest 23
e uitgave van vrienden van de Hondsbossche
- Polder Het Koegras 1873-1975 Regio Archief Alkmaar
- foto's Cornelis van Foreest en Johanna Elisabeth Loopuyt - Beeldbank Noordholland
- tekening Dirk van Foreest - Corrie Boon
- div. artikelen Noord Hollands Dagblad
Verzoek om aanvullende informatie
Mocht u als lezer van deze pagina nog aanvullende informatie kunnen verstrekken
over de Jonkheren Mr.Cornelis en Mr.Dirk van Foreest met betrekking tot het
besturen van de polder Het Koegras, dan houden wij ons gaarne aanbevolen.

auteur: P.J.Sieswerda dd.februari 2014 -aangepast februari 2018
voor de website
www.Julianadorp-parelvandekop.nl
Email:
julianadorp@hotmail.com
Deze pagina is gemaakt voor de website
Julianadorp Parel van de Kop
aangepast februari 2018
http://www.julianadorp-parelvandekop.nl
copyright Julianadorppromotie ' 95